"วันกรมปรมานุชิตชิโนรส" วันที่ ๑๑ ธันวาคม ของทุกปีเป็น "วันกรมปรมานุชิตชิโนรส" หรือวันคล้ายวันประสูติสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส (พระองค์เจ้ามนุษยนาคมานพ มนุสฺสนาโค) "มหาสังฆปรินายก ปธานาธิบดีแห่งสงฆ์" สมเด็จพระสังฆราชเจ้าองค์ที่ 7 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ผู้ทรงเป็นปราชญ์ทั้งคดีโลกและคดีธรรม พระองค์ทรงพระอัจฉริยภาพหลายด้าน ในทางอักษรศาสตร์ ก็ได้ทรงงานพระนิพนธ์ทั้งร้อยกรองและร้อยแก้ว ไว้เป็นจำนวนมาก งานพระนิพนธ์ในสมเด็จพระมหาสมณเจ้าฯ สามารถจำแนกเป็นประเภทต่าง ๆ ได้ดังนี้ ๑. งานพระนิพนธ์ร้อยกรอง ๑.๑ ประเภทโคลง มี ๕ เรื่อง ๑.๑.๒ โคลงกลบท ๑.๑.๒ โคลงจารึกศาลาราย และโคลงจารึกหน้าศาลาพระมหาเจดีย์ ๑.๑.๓ โคลงภาพคนต่างภาษา ๑.๑.๔ โคลงภาพฤาษีดัดตน ๑.๑.๕ โคลงดั้นเรื่องปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพน ๑.๒ ประเภทร่าย มี ๒ เรื่อง ๑.๒.๑ ร่ายยาวมหาเวสสันดรชาดก ๑.๒.๒ ร่ายทำขวัญนาคหลวง ๑.๓ ประเภทลิลิต มี ๒ เรื่อง ๑.๓.๑ ลิลิตตะเลงพ่าย ๑.๓.๒ ลิลิตกระบวนแห่พระกฐินพยุหยาตราทางชลมารคและสถลมารค ๑.๔ ประเภทฉันท์ มี ๘ เรื่อง ๑.๔.๑ สรรพสิทธิ์คำฉันท์ ๑.๔.๒ กฤษณาสอนน้องคำฉันท์ ๑.๔.๓ ฉันท์กล่อมช้างพัง และกาพย์ขับไม้กล่อมช้างพัง ๑.๔.๔ ตำราฉันท์มาตราพฤติ ๑.๔.๕ ตำราฉันท์วรรณพฤติ ๑.๔.๖ สมุทรโฆษคำฉันท์ตอนปลาย ๑.๔.๗ จักรทีปนีตำราโหราศาสตร์ ๑.๔.๘ ฉันท์สังเวยกลองวินิจฉัยเภรี ๑.๕ ประเภทกลอน มี ๑ เรื่อง คือ กลอนเพลงยาวเจ้าพระ ๒. งานพระนิพนธ์ร้อยแก้ว ๒.๑ ปฐมสมโพธิกถา ฉบับภาษาบาลี มีต้นฉบับอยู่ในหอสมุดแห่งชาติ เป็นพระคัมภีร์ใบลานจำนวน ๓๐ ผูก ผูกละประมาณ ๒๔ หน้า เมื่อปริวรรตเป็นอักษรไทยและแปลออกมาแล้วจะเป็นหนังสือหนาประมาณ ๒,๑๖๐ หน้า หรือประมาณ ๒๗๐ ยก ซึ่งเป็นหนังสือพระพุทธประวัติฉบับที่มีขนาดหนาที่สุดในโลก ๒.๒ คำประกาศบรมราชาภิเษกรัชกาลที่ ๔ ๒.๓ พระราชพงศาวดารสังเขป และพระราชพงศาวดารย่อ ๒.๔ คำฤษฏี (หนังสือรวบรวมศัพท์) ๒.๕ พระธรรมเทศนาพระราชพงศาวดารสังเขป | วรรณกรรมศาสนา ได้ทรงพระนิพนธ์เรื่องปฐมสมโพธิกถา ร่ายยาวมหาเวสสันดรชาดก หรือร่ายยาวมหาชาติ ซึ่งนับเป็นวรรณกรรมชิ้นเอกทางพระพุทธศาสนาในสมัยรัตนโกสินทร์ พระราชพงศาวดาร ฉบับสมเด็จกรมพระปรมานุชิตชิโนรส เทศนาพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ลิลิตกระบวนพยุหยาตราพระกฐินสถลมารค และชลมารค ทรงนิพนธ์วรรณกรรมที่เลื่องลืออีกหลายเล่ม ที่นับถือกันว่าเป็นขุมทรัพย์ทางปัญญาของไทยในด้านพระพุทธศาสนาและวรรคดี ในทางพระพุทธศิลป์ ได้ทรงคิดแบบพระพุทธรูปปางต่าง ๆ ถวายพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยทรงเลือกพระอิริยาบถต่าง ๆ จากพุทธประวัติเป็นจำนวน 37 ปาง เริ่มตั้งแต่ปางบำเพ็ญทุกขกิริยา จนถึงปางห้ามมาร พระพุทธรูปปางต่าง ๆ เหล่านี้ ในทางพุทธศิลป์ ได้ทรงคิดแบบพระพุทธรูปปางต่างๆ ถวายพระบาทสมเด็จนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งมีพระราชประสงค์จะทรงบำเพ็ญพระราชกุศลให้เหมือนอย่างโบราณกษัตริย์ครั้งกรุงศรีอยุธยาได้เคยทรงบำเพ็ญ โดยทรงคิดเลือกพุทธอิริยาบถต่างๆ จากเรื่องพุทธประวัติเป็นจำนวน ๓๗ ปาง ได้เป็นต้นแบบพระปางสมัยรัตนโกสินทร์สืบมา ในปี พ.ศ. ๒๕๓๒ องค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) ได้มีมติรับข้อเสนอของคณะผู้แทนไทยในการประชุมสมัยสามัญครั้งที่ ๒๕ ที่สำนักงานใหญ่กรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส ประกาศยกย่อง สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส เป็นบุคคลผู้มีผลงานดีเด่นทางด้านวัฒนธรรมระดับโลก ประจำปีพุทธศักราช ๒๕๓๓ นับเป็นพระสงฆ์รูปแรกที่ได้รับการถวายเกียรตินี้ และได้กันร่วมจัดกิจกรรมฉลองเนื่องในวันคล้ายวันประสูติครบ ๒๐๐ ปี เมื่อวันที่ ๑๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๓๓ พระมหาสมณเจ้าฯ.................จอมกวี โลกเฮย |
เทศกาลและวันสำคัญ >